De zwoele nachten van Shula Rijxman (NPO/D66): Netwerkcorruptie

Staatssecretaris Gunay Uslu (Media, D66) en minister Robbert Dijkgraaf (OCW, D66) tijdens het Tweede Kamerdebat over het bericht dat een topambtenaar van het ministerie van OCW een klokkenluider over misstanden bij de NPO in de kou heeft gezet.

Minister Dijkgraaf: ‘Staatssecretaris en topambtenaar braken geen regels door privéuitjes met Rijxman’
De privéuitstapjes die voormalig NPO-bestuursvoorzitter Shula Rijxman, inmiddels wethouder in Amsterdam, maakte met toenmalig staatssecretaris Sander Dekker (Media) en een topambtenaar van het ministerie, zijn niet tegen de regels.

Volgens minister Robbert Dijkgraaf (Onderwijs, Cultuur en Wetenschap, D66) staan in het handboek voor bewindspersonen, het zogeheten blauwe boekje, ‘geen specifieke regels’ over privérelaties.

VVD’er Dekker ging in 2017, toen hij als demissionair staatssecretaris verantwoordelijk was voor de publieke omroep, op vakantie naar Israël met Rijxman en hun beider partners, zo onthulde de mediapodcast van BNR. Rijxman was toen bestuursvoorzitter van de NPO.

,,Je zou verwachten dat hij een zekere distantie houdt van de organisatie waar hij miljoenen subsidie aan geeft’’, oordeelde PVV-Kamerlid Martin Bosma. SP-Kamerlid Peter Kwint vindt het ‘gewoon dom’. D66-Kamerlid Sjoerd Sjoerdsma meent dat het blauwe boekje een update behoeft. ,,Je kunt niet toezicht houden en dan samen op vakantie gaan.” Ook VVD-Kamerlid Pim van Strien erkende dat de ‘beeldvorming belabberd’ is.

Gedragscode
Maar Dijkgraaf weigerde een oordeel te geven over de vakantie van Dekker. ,,Het is een moeilijke en subtiele afweging die bij individuele bewindspersonen ligt.” Hij wil (oud-)bewindspersonen ‘het vertrouwen geven dat die afweging op de juiste manier wordt gemaakt’.

Ook voor ambtenaren geldt het ‘uitgangspunt’ dat die zelf zakelijk en privé ‘goed weten te scheiden’. ,,Daar doen ze ook een eed of belofte voor’’, stelde Dijkgraaf. De 63 pagina’s tellende gedragscode integriteit voor ambtenaren verbiedt privécontact met zakenrelaties niet. Bij twijfel, zei Dijkgraaf, kan een ambtenaar overleggen met de leidinggevende of de vertrouwenspersoon.

Dijkgraafs hoogste ambtenaar, Marjan Hammersma, lijkt dat niet te hebben gedaan toen zij augustus vorig jaar samen met Rijxman een hotelkamer had geboekt in Dokkum. PVV’er Bosma bestempelde dit uitje, dat eveneens door BNR werd onthuld, als ‘netwerkcorruptie’. ,,Staat en omroep liggen lepeltje-lepeltje te netwerken in een hotelbed.”

Klokkenluider
Die overnachting werd geruchtmakend omdat Hammersma een jaar eerder een vertrouwelijk gesprek voerde met een klokkenluider die schimmige salarisconstructies, waarmee de NPO het maximale salaris voor omroeppersoneel zou proberen te omzeilen, aan de orde wilde stellen. Na het gesprek zou de klokkenluider niets meer van de topambtenaar hebben gehoord. De klokkenluider wist niet dat Hammersma hecht was met Rijxman.

Shula Rijxman zegt in een verklaring dat ze Hammersma kent uit de tijd dat ze bij productiebedrijf IDTV werkte, van 2001 tot 2011. ,,In de tijd dat ik ziek werd, kregen wij een vriendschappelijke band. We hebben werk en privé altijd gescheiden gehouden.”

Van de klokkenluider hoorde Rijxman uit de media. ,,Ik heb dit nooit besproken met Hammersma.” Rijxman stelt de ‘vriendschappelijke band’ wel gemeld te hebben. ,,Ik heb indertijd Tjibbe Joustra, voorzitter van de raad van toezicht van de NPO, op de hoogte gesteld.”

Register
Het Commissariaat voor de Media kondigde gisteren een breed onderzoek aan naar belangenverstrengeling bij de NPO. Rijxman stelt dat ze niet in strijd met de NPO-regels heeft gehandeld. ,,Ik heb de governance code van de NPO niet overtreden.” Ook niet, stelt ze, toen ze op reis ging met Dekker. ,,Moeten we dan van iedereen in een publieke functie gaan vragen alle kennissen en vrienden in een openbaar register bij te houden?”

Ook de Auditdienst Rijk, de interne controleur van het kabinet, doet onderzoek naar de gang van zaken rond de klokkenluider. Dat onderzoek zou half juli klaar moeten zijn. De Tweede Kamer wil daarom na het reces opnieuw in debat met Dijkgraaf en staatssecretaris Gunay Uslu (Media, D66).

Video - Martin Bosma over de zwoele nachten van Shula Rijxman (NPO/D66): Netwerkcorruptie


Het is één grote NPO66-beerput'
Debat over de klokkenluiders-affaire van voormalig NPO-chef en inmiddels Amsterdams D66-wethouder Shula Rijxman.

NPO-klokkenluider
Begin juni kwam het nieuws naar buiten dat een klokkenluider die verschillende misstanden binnen de Publieke Omroep deelde met het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap (OCW), nul op rekest kreeg. Dat vertelden Ton F. van Dijk en Mark Koster in hun podcast naar aanleiding van gesprekken die ze met dezelfde klokkenluider voerden.

De klokkenluider trok in 2020 aan de bel en werd door Arie Slob, destijds minister van Onderwijs, doorverwezen naar topambtenaar Marjan Hammersma, secretaris-generaal van ministerie van OCW.

Volgens de klokkenluider vonden er binnen de NPO misstanden plaats om dure presentatoren alsnog te kunnen betalen. Op schimmige wijze zouden salarisplafonds ontweken worden. Deze informatie werd gedeeld met Hammersma, maar die had precies op dat moment een intieme relatie met Shula Rijxman, destijds bestuursvoorzitter van de NPO en aanstaand wethouder namens D66 in Amsterdam.

Bovendien was ook Hammersma zelf ruim 15 jaar werkzaam bij de NPO.
Het vervolg laat zich raden: er werd niets gedaan met de informatie van de klokkenluider en tot op de dag van vandaag is er geen vervolg gekomen op het gesprek dat gevoerd werd met Hammersma. Dit ondanks dat die laatste had beloofd erop terug te komen na overleg met minister Slob.

De Tweede Kamer maakt zich op voor het debat over D66-politica en voormalig NPO-chef Shula Rijxman. PVV Kamerlid Martin Bosma zal daar een hoofdrol in vervullen. Eerder op de dag leidde hij de eerste beschietingen in. Er moet een parlementaire ondervraging komen om duidelijkheid te krijgen over salarisconstructies binnen de NPO: "Ik wil Jeroen Pauw, Paul de Leeuw en Humberto Tan onder ede laten verhoren."

Martin Bosma. Netwerkbescherming !




PVV:"Matthijs van Nieuwkerk onder vuur....‘Achter de tralies als hij liegt!’
Matthijs van Nieuwkerk moet zich als het aan Martin Bosma van de PVV ligt onder ede laten verhoren. Het lijkt hem een goed middel om duidelijkheid te krijgen over salarisconstructies bij de NPO.